Μαύρο Όρος = Αμανός Αλαμανοί Άγιοι

 

Ευρισκόμενοι στην περιοχή του Αγίου Συμεών, ζήτησα να μου φέρουν ένα σύγχρονο χάρτη της Συρίας. Μου έφεραν το χάρτη και ψάχνοντας, βρήκα το μέρος όπου βρισκόμασταν, το Χαλέπι και τη βασιλική του Αγίου Συμεών του Στυλίτη. Ένας από τους συνοδούς μας, ο Μάριος Αντωνίου, ο μουσικοδιδάσκαλος της Μητροπόλεώς μας, παρατηρώντας το χάρτη, μου έδειξε τη μεγάλη οροσειρά που βρίσκεται ανάμεσα στον κόλπο της Αλεξανδρέττας και τον άγιο Συμεών. Είναι το Αμανός Όρος. Μου λέει: «κοίταξε πως γράφεται στον χάρτη». Κοιτάζω λοιπόν και βλέπω μπροστά από το Αμανός να προστίθεται το αραβικό άρθρο Αλ, δηλαδή Αλ Αμανός.

 

Βλέποντας αυτό το όνομα, άρχισαν να μου γεννώνται διάφορα ερωτήματα. Αφού το Αμανός Όρος ονομάζεται στα αραβικά Αλ Αμανός, μήπως έχει κάποια σχέση με τους Αλαμάνους αγίους⁴; Τους γνωστούς αγίους που για αιώνες είναι παρόντες στην ευλάβεια των Κυπρίων και τιμώνται αναλόγως;

 

 

Το όρος Αμανός, που σήμερα βρίσκεται στα όρια της Τουρκίας, ανήκε τότε στη βόρειο Συρία. Αποτελεί ένα φυσικό σύνορο μεταξύ Μικράς Ασίας και βορείου Συρίας, κατά μήκος της ακτής της ανατολικής Μεσογείου. Διαθέτει σήμερα διάφορες ονομασίες, αλλά η αρχαιότερη είναι η αρχαιοελληνική Αμανός. Στην Τουρκία οι πιο γνωστές ονομασίες είναι Όρη Nur (δηλαδή Όρη του Αγίου Φωτός) και Όρη Gâvur (Όρη των απίστων), ενώ στις βυζαντινές πηγές απαντάται με το όνομα Μαύρα Όρη. Γι’ αυτό και οι φίλοι του Βασιλείου Διγενή Ακρίτα, ονομάζονται Μαυρορείτες Ακρίτες⁵ όπως και οι μοναχοί που ασκούνται εκεί, ως ο Νίκων ο Μαυρορείτης.

 

Ο Δημήτριος Χατζηαθανασίου γράφει τα εξής για το Αμανόν Όρος: «Όρος Αλλουκάμ, το οποίο οι Φράγκοι ονομάζουν Αλαμανός και οι Τούρκοι Gâvur dağ (βουνό των απίστων, δηλαδή των Χριστιανών, διότι ήταν φρούριο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας πριν το Ισλάμ). Αναφέρεται σε αραβικά χειρόγραφα με την ονομασία, το Μαύρο βουνό (Zapal Asouad) λόγω του χρώματός του. Αρκετοί γεωγράφοι το θεωρούν ως φυσικό σύνορο μεταξύ Συρίας και Τουρκίας. Το μήκος της οροσειράς είναι 170 χλμ. και πλάτος 30 χλμ. Δεσπόζει δυτικά της Αντιόχειας και ανατολικά της Αλεξανδρέττας. Η πιο ψηλή κορυφή ονομάζεται Ακκία, δηλαδή το Άσπρο Βουνό, ύψους 2500 μ. και εποπτεύει στο Χαλέπι. Υπήρχαν πολλά κάστρα στην κοιλάδα του Αλαμανού. Εκεί έγινε η μεγάλη μάχη μεταξύ του Μεγάλου Αλεξάνδρου και Δαρείου (μάχη της Ισσού). Έμειναν οι κάτοικοι του Αλαμανού ανεξάρτητοι κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Οι Άραβες αυτούς τους κατοίκους τους ήξεραν με το όνομα Algjarajema και η πρωτεύουσά τους Jarjouma δεν υπάρχει σήμερα. Ο Νικηφόρος Φωκάς έβαλε μια ομάδα Αρμενίων για να προστατεύουν τα σύνορα από τους Άραβες και αυτοί βοήθησαν τους Σταυροφόρους και ύστερα επειδή είχαν διαφορές μεταξύ τους έπεσε η περιοχή στα χέρια των μουσουλμάνων.