Διακόνου Φοίβου Παναγιώτου

Συμφώνα με την προβλεπόμενη Εκκλησιαστική Τάξη και την δέουσα λαμπρότητα τελέσθηκαν τα Θυρανοίξια του περικαλλούς εξωκκλησιού της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας στο χωριό Πλατανιστάσα, το Σάββατο εσπέρας 23 Αυγούστου 2014, από τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεόφυτο,

πλαισιωμένο από κληρικούς της Μητροπόλεώς μας και πλήθος πιστών, κατοίκων και αποδήμων της κοινότητας, καθώς και από την ευρύτερη μητροπολιτική μας περιφέρεια.

Τα Θυρανοίξια είναι μια ακολουθία που τελείται έμπροσθεν της κλειστής δυτικής πύλης του ναού, προκειμένου αυτός να παραδοθεί στην λατρεία του Θεού. Ολόκληρη η ακολουθία τελέστηκε ως εξής: αρχικά έγινε υποδοχή του αρχιερέως, μετά φανών, λαμπάδων, εξαπτερύγων και Ευαγγελίου. Έπειτα τελέσθηκε Μικρός Αγιασμός με εμβόλιμα από την ακολουθία των Εγκαινίων (απολυτίκια, αναγνώσματα κ.α.), και στη συνέχεια έλαβαν χώρα τα Θυρανοίξια αυτά καθ’ εαυτά, τα οποία αποτελούνται από μια ευχή, πάλι από την ακολουθία των Εγκαινίων και το γνωστό «ἄρατε πύλας», το οποίο εψάλει από τον αρχιερέα, τον λοιπό κλήρο και τους ψάλτες σε ήχο Πλάγιο Β΄. Ανοίχτηκαν οι θύρες τους ναού, —εξ ου και η ονομασία Θυρανοίξια — και ο Μητροπολίτης εισήλθε, ακολουθούμενος από τον ιερό κλήρο και τους πιστούς, ραντίζοντας με αγιασμό τον ναό. Μετά το πέρας της ακολουθίας των Θυρανοιξίων τελέστηκε ο Εσπερινός της Κυριακής.

Στο σημείο αυτό αξίζει να γίνει μια σύντομη αναφορά για το ιστορικό του νεόδμητου αυτού εξωκκλησιού: Λίγο πιο κάτω, στα ανατολικά του εξωκκλησιού, κοντά στην κοίτη ενός μικρού χειμάρρου, σύμφωνα με τα υφιστάμενα κατάλοιπα, βρισκόταν μικρό εξωκκλήσι, αφιερωμένο στην Παναγία, χωμένο στου πυκνούς θάμνους της περιοχής. Σε τούτο το εξωκκλήσι έβρισκαν καταφύγιο επί Τουρκοκρατίας τα γυναικόπαιδα για να σωθούν από τα χέρια των Τούρκων. Στον χώρο των ερειπίων αυτού του παλιού εξωκκλησιού βρέθηκε ένα μικρό εικόνισμα της Θεοτόκου του 19ου αιώνα. Η εικόνα αυτή βρίσκεται στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου Άλωνας. Επί τη ευκαιρία των Θυρανοιξίων μεταφέρθηκε στο εξωκκλήσι και τέθηκε σε προσκύνηση. Με αυτό το ιστορικό και  πνευματικό υπόβαθρο ανεγέρθηκε το σημερινό εξωκκλήσι με πολλή αγάπη από τους κατοίκους Πλατανιστάσας στα δύσκολα χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959), προσφορά προς την Παναγία Μητέρα του Χριστού, την ελπίδα, το στήριγμα και την προστασία όσων με πίστη προστρέχουν στον Υιό και Θεό της και επικαλούνται τις πρεσβείες της.

Εγκαινιάσθηκε δε το 1975, από τον αοίδιμο Μητροπολίτη Μόρφου, κυρό Χρύσανθο Σαρηγιάννη. Πόθος ιερός των κατοίκων της Πλατανιστάσας ήταν το εκκλησάκι αυτό να ανακαινισθεί, να εξωραϊσθεί ο χώρος που το περιβάλλει και  να πάρει τη σημερινή μορφή του υπό την αιγίδα του νυν Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεοφύτου, καθιστώντας το τόπο προσευχής και ανάπαυσης κάθε πονεμένης ψυχής, που προστρέχει εκεί για να βρει στο πρόσωπο της Παναγίας, «καταφυγὴν και θερμὴν ἀντίληψιν καὶ ἐν ταῖς θλίψεσι βοηθόν».

Μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει όσον αφορά στο προσωνύμιο της Παναγίας Καταφυγιώτισσας ή Καταφυδιώτισσας. Η αρχική ονομασία της είναι Καταφυδιώτισσα. Κατόπιν προσωπικής έρευνας του Μητροπολίτη μας, διεφάνει ότι η ονομασία καταφύδια με τη σημασία ως καταφύγια απαντά στην περιοχή της Καππαδοκίας και συγκεκριμένα στα Σίλασα της Μικράς Ασίας, δίπλα από την Καισάρεια, την πατρίδα του Μεγάλου Βασιλείου, για να προστατευτούν οι κάτοικοι από τους Τούρκους στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τις ιστορικές  αυτές πληροφορίες μπορεί να τις αντλήσει κανείς από το πολύτομο έργο του ιστορικού Αποστόλου Βακαλόπουλου Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Συνεπώς από το εύρημα αυτό εξάγεται το συμπέρασμα ότι στην Πλατανιστάσα και στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Πιτσιλιάς υπάρχει καππαδοκική ρίζα.

Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος στο κήρυγμά του, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στη σημασία της ωραιότητας και της προσφοράς ως μέσο αγιασμού: «Εάν υπάρχει κάποιος άνθρωπος που του αρέσει η ωραιότητα, είναι η Παναγία μας∙“τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενίας σου καὶ τὸ ὑπέρλαμπρον το της ἀγνείας σου”. Αυτά είδε ο Κύριος της Δόξης και νίκησε, κατοίκησε και ενώθηκε με την Παναγία ούτως ώστε να Τον λαμβάνουμε εμείς σε κάθε  Θεία Λειτουργία∙ την αγνότητα και την ωραιότητα της ψυχής και του σώματός της. Αυτή η ομορφιά, που συνετελέστηκε όλα αυτά τα χρόνια της ανακαίνισης του εξωκκλησιού και του ευρύτερου χώρου της περιοχής, έγινε με προσφορές ανθρώπων ταπεινών και πτωχών, που εργάζονται είτε στις πόλεις είτε εδώ στα ευλογημένα χωριά μας, οι οποίοι δεν δίνουν πολλές φορές από το περίσσευμά τους αλλά από το υστέρημά τους. Αυτό αποτελεί απόδειξη ότι οι κοινότητές μας, ο τόπος μας έχει μέλλον και προοπτική γιατί υπάρχουν άνθρωποι που νοιάζονται για την ευπρέπεια του οίκου του Θεού ακόμα και σε εποχές οικονομικής δυσπραγίας, όπως η σημερινή. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν την προστασία της Θεοτόκου και την ευλογία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Έχουν την αγιότητα του Τριαδικού Θεού και βρίσκουν με αυτό τον τρόπο ευκαιρίες να αγιάζονται». Στο τέλος ο Πανιερώτατος ευχαρίστησε την επιτροπή ανακαίνισης του εξωκκλησιού.