Διακόνου Φοίβου Παναγιώτου

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια τελέσθηκαν τα Εγκαίνια του Iερού Nαού Αγίου Γεωργίου στην κοινότητα Καμιναρίων, την Κυριακή 13 Ιουλίου 2014, από τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεόφυτο, συμπαραστατούμενο από κληρικούς της Μητροπόλεώς μας και παρουσία πλήθους πιστών, κατοίκων και αποδήμων της κοινότητας,

καθώς και από την ευρύτερη μητροπολιτική μας περιφέρεια, οι οποίοι έγιναν κοινωνοί της μεγάλης χαράς των Εγκαινίων του περικαλλούς και παλαιού αυτού ναού.

Συγκεκριμένα στις 6:00 π.μ. έγινε η υποδοχή μαρτυρικών λειψάνων αγίων, μεταξύ αυτών και του Αγίου Γεωργίου του Κυπρίου, τα οποία μετέφερε ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος και τα εναπέθεσε στο άγιο Δισκάριο επί της αγίας Τραπέζης, όπως ορίζει η εκκλησιαστική τάξη των Εγκαινίων και κατόπιν έλαβαν χώρα η ακολουθία των Εγκαινίων και Αρχιερατική Λειτουργία, προεξάρχοντος  του Πανιερωτάτου μας.

Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου, στο λόγο του, ευχαρίστησε πρώτα τον Τριαδικό Θεό, που τον αξίωσε μαζί με τους ευλαβείς ιερείς  να τελέσουν τον εγκαινισμό του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου Καμιναρίων. Εν συνεχεία, ανέφερε θεόπνευστα ότι ένας ναός έχει νόημα, αν μέσα σ᾽ αυτόν και το σώμα μας γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος και ανανεώνεται η ψυχή μας δια της μετανοίας, με το σώμα και το αίμα του Σωτήρος Χριστού. Επιπλέον, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην προσευχή που γίνεται με πόνο. Σύμφωνα με ένα σύγχρονο άγιο της εποχής μας, τον γέροντα  Παίσιο, η προσευχή μας για να εισακουστεί πρέπει ο πόνος του άλλου να γίνει βιώμά μας. Κάποτε ο Πανιερώτατος, όταν επισκέφθηκε το Άγιο Όρος, συνάντησε μεταξύ άλλων και τον γέροντα Παΐσιο και του ζήτησε να κάνει προσευχή για κάποιο νέο που αντιμετώπιζε κάποιο πρόβλημα. Ο γέροντας Παΐσιος αμέσως τον προέτρεψε να του πει κάτι περισσότερο για το πρόβλημα αυτού του νέου: «Πες μου κάτι να πονέσω». Ο νέος αυτός ήρθε αντιμέτωπος με μεταστατικό καρκίνο. Δηλαδή, αν δεν πονέσει η καρδιά προηγουμένως, η προσευχή δεν ανεβαίνει στον ουρανό. Με αυτό τον τρόπο, η προσευχή μας θα γίνει ξεκούραση και θα 

ανακαινίζουμε τον εαυτόν μας. Τέλος, ο Πανιερώτατος ευχήθηκε στους πιστούς, κατοίκους και αποδήμους της κοινότητας Καμιναρίων, να κρατήσουν την αγάπη τους για το χωριό τους και να συνεχίσουν τις ωραίες λειτουργίες.

Κατά τη διανομή του αντιδώρου από τον Πανιερώτατο, δόθηκε στους παρόντες ως αναμνηστικό ενθύμιο των Εγκαινίων, ένα καλαίσθητο συνοπτικό Προσευχητάριο, που εκδόθηκε επί τούτω με πρόνοια της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου και της  Εκκλησιαστικής Επιτροπής του ναού, αφιερωμένο τιμητικώς στον πολιό και σεβάσμιο πρεσβύτερο, πρώην εφημέριο των Καμιναρίων, π. Νέστορα Δημοσθένους, για τη μακρά ιερατική του διακονία. Παραθέτουμε στη συνέχεια τον Χαιρετισμό του Μητροπολίτου Μόρφου στην έκδοση αυτή:

«Ὁ ἅγιος μεγαλομάρτυς Γεώργιος, ὁ ὁποῖος ἕλκει τὴν ἐπὶ γῆς καταγωγή του, ἀπὸ μὲν τὴν μητέρα του, ἁγία Πολυχρονία, ἀπὸ τὴν πόλη Λύδδα τῆς Παλαιστίνης, ἀπὸ δὲ τὸν πατέρα του, ἅγιο Γερόντιο, ἀπὸ τὰ Ποτάμια τῆς Καππαδοκίας, εἶναι ἀναμφιβόλως ὁ πλέον λαοφίλητος ἅγιος τῆς Κύπρου μετὰ τὴν Θεοτόκον, ἤδη ἀπὸ τῶν βυζαντινῶν χρόνων. Πλῆθος ἀρχαίων καὶ νεωτέρων ναῶν (ἀριθμοῦνται περὶ τοὺς τριακοσίους γνωστούς!), μονῶν καὶ τοπωνυμίων  τιμῶνται στὸ ἅγιό του ὄνομα, καθὼς καὶ ἑπτὰ χωριὰ τῆς εὐλογημένης νήσου μας. Ἱστορικοὶ τῆς μεσοβυζαντινῆς περιόδου ὁμιλοῦν γιὰ «λατρεία» τοῦ ἁγίου Γεωργίου  στὴν Κύπρο. Ἡ τόσον πρώιμη ἐδῶ τιμή του ἀσφαλέστατα σχετίζεται πρὸς τὴν γεωγραφία τῆς μεγαλονήσου, ποὺ εἶναι δηλαδὴ χώρα τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου,  τοποθετημένη πλησίον τῶν λίκνων τιμῆς τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Οἱ ἁγιασμένοι χῶροι καταγωγῆς τῶν ἁγίων γονέων τοῦ μάρτυρος ἐκβάλλουν φυσιολογικῶς, ὡς πολύφοροι ποταμοί, στὴν ἁγιοτόκο καὶ φιλάγιο νῆσο τῆς Κύπρου, γονιμοποιῶντας καὶ ἀνακαινίζοντας τὴν πατροπαράδοτη εὐσέβειά της.

Ἡ κοινότητα τῶν Καμιναρίων τῆς καθ᾽ ἡμᾶς μητροπολιτικῆς περιφερείας, ἐμφορεῖται, Χάριτι Θεοῦ, ἀπὸ τὴν λαϊκὴ εὐσέβεια τῆς νήσου, στὴν ὁποία ἀναφερθήκαμε. Τὸ χωριὸ διοικητικῶς ἀνήκει στὴν ἐπαρχία  Λεμεσοῦ, ἀλλὰ ἐκκλησιαστικὰ ἀνῆκεν ἀνέκαθεν, σύμφωνα μὲ ἰσχυρὲς ἐνδείξεις, στὴν ἀρχαία ἐπισκοπὴ τῶν Σόλων καί, κατὰ φυσικὴ συνέπεια, σήμερα ὑπάγεται στὴ διάδοχό της σύγχρονη Μητρόπολη τῆς Μόρφου. Θὰ μπορούσαμε ἀνεπιφύλακτα νὰ εἰποῦμε, ὅτι τὰ Καμινάρια ἀποτελοῦν ἁπτὸ δεῖγμα τοῦ θαυμαστοῦ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ τῆς Νότιας Μαραθάσης. Διότι, ἐκτὸς τοῦ κεντρικοῦ ναοῦ τοῦ χωριοῦ, ἀφιερωμένου στὸν μεγαλομάρτυρα Γεώργιο, τὸ γραφικώτατο τοῦτο καὶ εὐλογημένο χωριὸ κατακοσμεῖται καὶ ἀπὸ τὰ ἀξιολογώτατα μεταβυζαντινὰ παρεκκλήσια τῆς Παναγίας Καρδιοβαστάζουσας (τοιχογραφημένο, 16ου αἰ.), τοῦ Ἁγίου Βασιλείου (τοιχογραφημένο, 16ου αἰ.) καὶ τοῦ Ἁγίου Ἑρμολάου (17ου αἰ.)[1].

Ἐφέστιος λοιπὸν ἅγιος τῆς κοινότητας ὁ μεγαλομάρτυς Γεώργιος, ὁ Καππαδόκης. Ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ὁμωνύμου κυρίως ναοῦ τοῦ χωριοῦ ἀνάγεται στὰ μέσα τοῦ 18ου αἰώνα. Στὴν ἴδια ὅμως τοποθεσία ὑπῆρχε παλαιότερος ναός, ἀλλὰ λειτουργοῦσε, σύμφωνα μὲ τοπικὴ παράδοση, ὡς παρεκκλήσιο τῶν ἀρχαιοτέρων χωριῶν Πάνω καὶ Κάτω Καμιναρίων, ποὺ βρίσκονταν στὶς τοποθεσίες Ὄρπολη καὶ Κτίστης, ἀντιστοίχως. Ὅταν ἀργότερα οἱ κάτοικοί τους μετοίκησαν στὴ θέση τοῦ σημερινοῦ χωριοῦ, ἀνοικοδόμησαν ἐκ βάθρων τὸν παλαιότερο ἀρχικὸ ναὸ καὶ τὸν καθιέρωσαν ὡς τὸν κεντρικὸ πλέον ναὸ τοῦ νέου οἰκισμοῦ. Ὁ ναὸς αὐτὸς ἐπεκτάθηκε τὸ 1905, γιὰ νὰ καλύψει τὶς λειτουργικὲς ἀνάγκες τῆς κοινότητας, ὁπόταν ἔλαβε τὴ σημερινή του  μορφή. Ὁ ὡραῖος τρίκλιτος αὐτὸς καὶ ξυλόστεγος ναὸς χρειάσθηκε μετὰ ἀπὸ 100 χρόνια ριζικὴ ἀνακαίνιση, τὴν ὁποία ἀνέλαβε τὸ Τμῆμα Ἀρχαιοτήτων τῆς Κύπρου. Τὸ 2009 ὁλοκληρώθηκαν οἱ ἐργασίες συντήρησης καὶ ἀνακαίνισης τῆς ξύλινης δίρριχτης στέγης, ἐνῶ κατὰ τὸ 2013 συμπληρώθηκαν τὰ ἔργα ἀνακαίνισης τοῦ ἐσωτερικοῦ τοῦ ναοῦ. Ἔγινε πράγματι μία ἐξαίρετη ἐν γένει ἐργασία. Ὑπολείπεται μόνο ἡ ἀποκατάσταση τοῦ ὡραιοτάτου ξυλογλύπτου εἰκονοστασίου, ἔργου τῶν μέσων τοῦ 18ου αἰ., διακοσμημένου μὲ πλούσιο γραπτὸ πολύχρωο φυτικὸ διάκοσμο. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἁγιάζει λοιπὸν τὴν ὕλη καὶ ἁγιάζεται δι᾽ αὐτῆς: «Οὐ προσκυνῶ τῇ ὕλῃ, προσκυνῶ δὲ τὸν τῆς ὕλης δημιουργόν, τὸν ὕλην δι᾽ ἐμὲ γενόμενον...καὶ δι᾽ ὕλης τὴν 

σωτηρίαν μου ἐργασάμενον, καὶ σέβων οὐ παύσομαι τὴν ὕλην, δι᾽ ἧς ἡ σωτηρία μου εἴργασται» (ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Λόγος πρῶτος ἀπολογητικὸς πρὸς τοὺς διαβάλλοντας τὰς ἁγίας εἰκόνας, Patrologia Graeca94, 1245ΑΒ).

Τὸ σημαντικὸ ἐν προκειμένῳ, ποὺ προέκυψε ἀπὸ τὶς ἀνωτέρω ἐργασίες ἀνακαίνισης τοῦ ναοῦ τούτου, εἶναι ὅτι ἡ ἁγία του Τράπεζα βρέθηκε ἀνεγκαινίαστη, δηλαδὴ χωρὶς νὰ ἔχει ἀποτεθειμένα μέσα τίμια λείψανα ἁγίων μαρτύρων, οὔτε νὰ ἔχει μυρωθεῖ, κατὰ τὴν ἀρχαιότατη τάξη τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Γι᾽ αὐτό, μὲ τὴ Χάρη τοῦ Κυρίου καὶ  πρεσβείαις τοῦ ἁγίου Γεωργίου, τελοῦμε τὰ ἐγκαίνια τοῦ ἐν λόγῳ ναοῦ στὶς 13 Ἰουλίου τοῦ παρόντος σωτηρίου ἔτους 2014.

Τί εἶναι ὅμως τὰ ἐγκαίνια ἑνὸς ναοῦ καὶ γιατί γίνονται; Ἐγκαίνια εἶναι ἡ τελετή, μὲ τὴν ὁποία καθιερώνεται καὶ καθαγιάζεται ἕνας ναὸς καὶ ἀπὸ ἁπλὸ κτίσμα μεταβάλλεται σὲ οἶκο λατρείας καὶ προσευχῆς καὶ ἡ τράπεζά του σὲ ἱερὸ θυσιαστήριο καὶ ἁγία Τράπεζα. Ἄλλωστε ἡ ἴδια ἡ λέξη ἐγκαίνια φανερώνει, πὼς ἕνα πράγμα ἀπὸ παλαιὸ γίνεται καινούργιο καὶ ἀπὸ μὴ ἱερό, ἅγιο. Χωρὶς ἐγκαίνια δὲν εἶναι δυνατὴ ἡ τέλεση κανενὸς Μυστηρίου, οὔτε ἀσφαλῶς καὶ τῆς Θείας Λειτουργίας, παρὰ μόνον μὲ τὴ χρήση τοῦ ἀντιμηνσίου, λινοῦ δηλ. ὑφάσματος ὀρθογωνίου σχήματος, ποὺ μπορεῖ νὰ ἀντικαταστήσει τὴν ἐγκαινιασμένη ἁγία Τράπεζα  μέχρι νὰ γίνουν κανονικὰ τὰ ἐγκαίνια, ἐφόσον αὐτὸ ἔχει ἤδη καθαγιασθεῖ μὲ ἅγιο Μύρο καὶ ὑπάρχουν σ᾽ αὐτὸ τμήματα λειψάνων ἁγίων μαρτύρων. Τὰ ἐγκαίνια ἐπέχουν θέσιν πνευματικοῦ καθαρμοῦ τοῦ ναοῦ, μὲ τὴν ἀπόθεση στὴν πλάκα τῆς ἁγίας Τραπέζης μαρτυρικῶν λειψάνων, τὴ βάπτιση στὴ συνέχεια τῆς ἁγίας Τραπέζης καὶ τὸν καθαγιασμό της διὰ τοῦ ἁγίου Μύρου. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἀντιμετωπίζει τὴν ἁγία Τράπεζα, καθὼς καὶ ὅλο τὸν ναό, ὡς ζωντανὸ σῶμα! Δὲν εἶναι τυχαῖο, ποὺ τὸ πρῶτο ὑφασμάτινο ἔνδυμα-κάλυμμα τῆς ἁγίας Τραπέζης ὀνομάζεται κατασάρκιον.  Αἰσθανόμαστε, ὅτι κατὰ τὰ ἐγκαίνια βαπτίζομε καὶ μυρώνομε ἕνα παιδί μας, τὸ ὁποῖο μὲ τὴ σειρά του γίνεται τροφοδότης τῶν πιστῶν μὲ τὴν ἁγιαστικὴ ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Τὰ ἐγκαίνια ἔχουν ὁλοκληρωθεῖ, ὅταν ἐγκαινίζουν, δηλαδὴ ἀνακαινίζουν τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα τῶν πιστῶν μέσῳ τῶν ἱερῶν Μυστηρίων, ποὺ τελοῦνται στὸν ἐγκαινιασθέντα ναό. Καί, ὅπως θεολογικώτατα τὸ ψάλλει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία σὲ παλαιὸ ὡραῖο τροπάριο: «Πρὸς σεαυτὸν ἐπανάγου ἄνθρωπε· γενοῦ καινὸς ἀντὶ παλαιοῦ, καὶ ψυχῆς ἑόρταζε τὰ ἐγκαίνια...τὴν καλὴν ἀλλοίωσιν ἀλλοιούμενος· οὕτως ἐγκαινίζεται ἄνθρωπος, οὕτω τιμᾶται τῶν ἐγκαινίων ἡ ἡμέρα».

Τὸ πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ τέλεση τῶν ἐγκαινίων γιὰ ἕνα ναό, τὸ ζήσαμε πρὶν μερικὰ χρόνια στὴν κοινότητα Σαραντίου Πιτσιλλιᾶς. Ὁ ἐκεῖ ναός, ἀφιερωμένος στοὺς ἁγίους ἰσαποστόλους βασιλεῖς Κωνσταντῖνο καὶ Ἑλένη, εἶχε παραμείνει διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἀνεγκαινίαστος, πρᾶγμα ποὺ ἀγνοούσαμε. Ἐμφανίσθηκε λοιπὸν ἡ ἁγία βασιλομήτωρ Ἑλένη σὲ εὐλαβὴ ἄνθρωπο, ἀποκαλύπτοντας τὸ ἀγνοούμενο, καὶ ζητώντας ἐπίμονα «τὸ μύρωμα τοῦ οἴκου της», ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπε!

Ἂς ἀναλογισθοῦμε, Πατέρες καὶ ἀδελφοί μου, τὴν ἀγωνία ἀγγέλων καὶ ἁγίων, ποὺ ζητοῦν τὸν ἐγκαινισμὸ τοῦ ναοῦ τους, κι ἂς ἀγωνισθοῦμε νὰ ἀνακαινίσουμε κι ἐμεῖς τὸν ἀχειροποίητο ναὸ τοῦ ἔσω ἀνθρώπου μας. Τοῦτο σημαίνει ἐγκαινισμός! Ἂς ἐπιμεληθοῦμε μάλιστα στὰ χρόνια ποὺ ἔρχονται, τὰ τόσο ἀποκαλυπτικὰ καὶ θαυμαστά, τρία τινά: Πρῶτο, νὰ κρατήσουμε ἀνόθευτη τὴν Ὀρθόδοξή μας Πίστη, ὅπως τὴν παραλάβαμε ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρες μας. Δεύτερο, νὰ φροντίζουμε νὰ μετανοοῦμε καθημερινὰ γιὰ τὶς ἁμαρτίες, τὰ λάθη καὶ τὰ πάθη μας. Καί τρίτο, νὰ μετέχουμε ἐνσυνείδητα τῶν ἁγίων  Μυστηρίων, «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον». Αὐτὴ εἶναι ἡ καινή, δηλ. ἡ νέα ζωή, ποὺ ἔδωσε ὁ ἀναστὰς Ἰησοῦς σ᾽ ἐμᾶς. Ἡ ἁμαρτία καὶ ὁ θάνατος ἔχουν νικηθεῖ! Φθάνει νὰ ἐπικοινωνοῦμε μὲ Αὐτὸν καὶ νὰ κοινωνοῦμε Αὐτοῦ, ποὺ νίκησε τὸν θάνατο. Μάρτυρας τούτου τοῦ γεγονότος ὁ ἑαρινὸς ἀναστάσιμος μάρτυς, Τροπαιοφόρος Γεώργιος.

Μὲ τὸν Κύριο ἐπι-κοινωνοῦμε κατεξοχὴν μέσῳ τῶν ἱερῶν Μυστηρίων, ἀλλὰ καὶ μέσῳ τῆς συνομιλίας μαζί του, μέσῳ τῆς θεοποιοῦ προσευχῆς. Εἶναι γιὰ τοῦτο, ποὺ προτιμήσαμε, ἀντὶ ἄλλης εὐλογίας, ἀναμνηστικῆς τῶν παρόντων  ἐγκαινίων, νὰ τυπώσουμε καὶ διανείμουμε στὸν φιλόχριστο καὶ φιλακόλουθο λαὸ τὸ ἀνὰ χείρας συνοπτικὸ ἀλλ᾽ εὔχρηστο Προσευχητάριο, καθὼς τοῦτο περιλαμβάνει τὶς σημαντικώτερες καὶ ἀναγκαιότερες προσευχὲς τοῦ ἡμερονυκτίου, μαζὶ μὲ ἄλλες, βοηθητικὲς στὸν καθημερινὸ πνευματικὸ ἀγῶνα κάθε πιστοῦ. Εὐελπιστοῦμε τὸ παρὸν νὰ συμβάλει στὴ συχνότερη καὶ εὐλαβικὴ προσευχητικὴ ἀναφορὰ τῶν ἐν κόσμῳ Χριστιανῶν πρὸς τὸν Πλάστη καὶ Σωτῆρα μας, ποὺ μᾶς παροτρύνει νὰ τὸν ἐπικαλούμαστε ὡς φιλάνθρωπο Πατέρα μας «ἐν παντὶ τόπῳ», «κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα».

Ἐκφράζω, καθηκόντως, τὶς εὐχαριστίες μου, τόσο πρὸς τὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἐπιτροπὴ καὶ τοὺς κατοίκους, ὅσο καὶ πρὸς τοὺς ἀποδήμους τῶν Καμιναρίων, γιὰ τὸ ἀδιάλειπτο ἐνδιαφέρον τους γιὰ τοὺς ναοὺς τοῦ χωριοῦ τους, καθὼς καὶ πρὸς ὅλους τοὺς δωρητὲς καὶ ἀφιερωτὲς τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τούτου τοῦ ἁγίου Γεωργίου, ποὺ συνεισέφεραν καὶ συνέβαλαν στὸ ἐπιτελεσθὲν ἔργο. Ἰδιαιτέρως ἐκφράζω τὶς εὐχαριστίες καὶ τὴν εὐαρέσκειά μου πρὸς τὸν ἀγαπητὸ ἐφημέριο τῶν Καμιναρίων, π. Εὐάνθη Κανάρη καὶ τὴν πρεσβυτέρα του Χλόη, γιὰ τὴ φροντίδα τους νὰ κρατηθεῖ ἡ κοινότητά τους ζῶσα.

Τέλος, τὸ παρὸν ἀναμνηστικὸ τῶν ἐγκαινίων Προσευχητάριο ἀφιεροῦμεν τιμητικῶς στὸν πολιὸ καὶ σεβάσμιο πρεσβύτερο, π. Νέστορα Δημοσθένους, πρῴην ἐφημέριο τῶν Καμιναρίων καὶ νῦν ἐφησυχάζοντα, λόγῳ γήρατος καὶ ἀσθενείας, γιὰ τὴν μακρὰ καὶ εὐδόκιμό του ἱερατικὴ διακονία στὰ Καμινάρια.   

Δόξα τῷ Θεῷ, πάντων ἕνεκεν. Ὁ ἅγιος Γεώργιος νὰ γίνῃ τῆς αἰχμάλωτης Κύπρου ἐλευθερωτής, τῶν πτωχῶν της ὑπεραπιστής, τῶν ἀσθενούντων της ἰατρὸς καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως ὑπέρμαχος».

Μετά το πέρας της θείας Λειτουργίας, παρατέθηκε τιμητική δεξίωση για όλους τους παρευρισκομένους.

-------------------------

[1]Τα στοιχεία αυτά για τα εξωκκλήσια των Καμιναρίων, όπως και τα εφεξής για τον κεντρικό ναό του Αγίου Γεωργίου, αντλήσαμε από την εξαίρετη μονογραφία του αγαπητού ερευνητή και ιστοριοδίφη Κωστή Κοκκινόφτα, Τα Καμινάρια, εκδ. Βιβλιοεκδοτική, Λευκωσία 2009.