Χριστόδουλου Χατζηχριστοδούλου

Προϊσταμένου του Πανιερωτάτου  Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου, με τον προσήκοντα σεβασμό και βαθιά συγκίνηση, προσήλθαν  εκατοντάδες εκτοπισμένων πιστών από το Συριανοχώρι και τα χωριά της γύρω περιοχής στην αρχιερατική θεία Λειτουργία, που τελέστηκε  στον κατεχόμενο ναό του Αγίου Νικολάου στο Συριανοχώρι, την  Κυριακή, 7 Δεκεμβρίου 2014.

Η χάρις του αγίου Νικολάου συνάθροισε για πρώτη φορά μετά το 1974 τόσο κόσμο στον πανίερο ναό του, ο οποίος αποκαταστάθηκε πρόσφατα και παραδόθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Μόρφου τον περασμένο Οκτώβριο.  Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου χτίστηκε πιθανότατα κατά τη μεσαιωνική περίοδο και διέσωζε σπαράγματα τοιχογραφίας στον χώρο της Πρόθεσης. Η εκκλησία επεκτάθηκε στα δυτικά στα τέλη του 19ου ή τις αρχές του 20ού αιώνα.

Η Εκκλησιαστική Επιτροπή και το Κοινοτικό Συμβούλιο Συριανοχωρίου σε συνεννόηση με την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου κατόρθωσαν σε σύντομο χρονικό διάστημα να οργανώσουν  τα απαραίτητα για τη λειτουργία του ναού και την ενημέρωση του κόσμου, ώστε να προσέλθει στις  ιερές ακολουθίες.

Στο κενό από εικόνες εικονοστάσιο τοποθετήθηκαν νέες δεσποτικές εικόνες του Χριστού, της Παναγίας της Οδηγήτριας, των αγίων Αυξιβίου, πρώτου επισκόπου Σόλων, Ιωάννου Προδρόμου, Γεωργίου και Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Στο επιστύλιο τοποθετήθηκαν εικόνες του Δωδεκάορτου.  Στο παλιό προσκυνητάρι-θρονί στο νότιο τοίχο τοποθετήθηκε στην πρότερη θέση της η εικόνα του πολιούχου αγίου Νικολάου.

Περιμετρικά τοποθετήθηκαν  νέοι σκάμνοι, τους οποίους δώρισε στον ναό ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κύκκου και Τηλλυρίας κ. Νικηφόρος. Ο ναός ανέκτησε, όσο γινόταν και κάτω από τις παρούσες  συνθήκες, κάτι από την παλιά του αίγλη!

Στο κέντρο του ναού μεταφέρθηκε για προσκύνημα εικόνα του αγίου Νικολάου, λαμπρό δείγμα αναγεννησιακής ζωγραφικής των αρχών του 20ού αιώνα, κειμήλιο από τον κατεχόμενο Άγιο Νικόλαο Σολέας.

Από ενωρίς το πρωί οι πιστοί από όλη την ελεύθερη Κύπρο πέρασαν τα οδοφράγματα, που κρατούν διαιρεμένη την πατρίδα μας και ιδιαίτερα εκείνο του Αστρομερίτη, στο οποίο παρουσιάστηκε συμφόρηση.

Από τη Λευκωσία, όπου διαμένουμε, η Μόρφου είναι πολύ κοντά. Ένας μικρός περίπατος. Περάσαμε από τον Αστρομερίτη, στα αριστερά μας ο Αρχάγγελος της Ζώδιας, τζαμί σήμερα. Κυριακή πρωί, η Μόρφου ήταν έρημη... Άλλωστε, λόγω της κατοχής δεν περιμέναμε να δούμε καμιά οικογένεια  ή κάποιον να περπατά στους δρόμους για τη λειτουργία στον Άγιο Μάμα και τον Άγιο Γεώργιο. Ο δρόμος για το Συριανοχώρι, περνά μπροστά από τον Άγιο Μάμα, που ήταν κλειστός. Κι όμως στους αδειανούς δρόμους αφουγκραζόμασταν τα βήματα των ανθρώπων που έμεναν κάποτε εκεί να βαδίζουν προς τις εκκλησιές τους…

Ο Πανιερώτατος τέλεσε τη θεία Λειτουργία με τους πατέρες, Οικονόμο Κυριάκο Παπαγιάννη και Ανδρέα Φιλίππου και τους διακόνους Παντελεήμονα και Φοίβο.

Αρκετοί ήταν εκείνοι που προσήλθαν στην θεία Κοινωνία. Μετά το πέρας της θείας Λειτουργίας διαβάστηκαν εορταστικά τα κόλλυβα του αγίου και τελέστηκαν τα μνημόσυνα όλων των αποβιωσάντων Συριανοχωριτών, κληρικών και λαϊκών, μεταξύ αυτών των ιερέων, των ηρώων της κοινότητας, των κοινοταρχών και των Επιτρόπων του ναού.

Ακολούθησε η λιτανεία της θαυματουργού εικόνας του αγίου Νικολάου πέριξ του ναού. Οι πιστοί στη συνέχεια πέρασαν κάτω από την εικόνα για λάβουν την ευλογία του αγίου.

Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος, αμέσως  μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων και την επίσκεψή του στον καθημαγμένο ναό, ανέλαβε εκστρατεία για την αποκατάσταση και σωτηρία του. Σταχυολογούμε σημεία-σταθμούς από το κήρυγμα του κατά τη θεία Λειτουργία στον κατεχόμενο ναό, σύμβολο, όπως είπε, της  μελλούμενης ελεύθερης Κύπρου.

Αναφέρθηκε στη σημασία της τέλεσης της θείας Λειτουργία, ιδιαίτερα στους κατεχόμενους ναούς, και προέτρεψε τους χριστιανούς σε αγάπη και μετάνοια. Αναφέρθηκε στα μελλούμενα και στην προσδοκώμενη απελευθέρωση του τόπου, στη συμβίωση με τους τουρκοκύπριους, τους μαρωνίτες, τους αρμένιους και τους λατίνους της Κύπρου. Ο Θεός, είπε ο Πανιερώτατος, μας δίνει αναλόγως της καρδίας μας μικρά-μικρά δώρα, όπως τις θείες λειτουργίες στον Άγιο Μάμα, στον Άγιο Χαράλαμπο Κοντέας και σήμερα στον Άγιο Νικόλαο Συριανοχωρίου κ.ά.

Μίλησε ακόμη για την ιστορία του χωριού, που ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια, όταν οι βυζαντινοί αυτοκράτορες για να προστατέψουν την Κύπρο εγκατέστησαν στην περιοχή Ακρίτες, ορθόδοξους από τη Συρία, από όπου πήρε και όνομα της η κοινότητα. Στη δυτική πλευρά του ναού, είπε, διασώζονταν ως πριν μερικά χρόνια μαρμάρινοι κίονες, προγενέστερου ναού, οι οποίοι δυστυχώς έχουν  κλαπεί.

Συνεχίζοντας το κήρυγμά του έδωσε στοιχεία για την οικτρά κατάσταση, στην οποία περιήλθε ο ναός μετά το 1974. Ο ναός είχε βεβηλωθεί και βανδαλιστεί και ακολούθως μετατράπηκε σε τέμενος. Όταν αυτός κατέστη  ετοιμόρροπος, οι Τούρκοι τον εγκατέλειψαν και έκτισαν νέο τζαμί δίπλα στον ναό. Οι ρωγμές που έγιναν στην αψίδα τον κατέστησαν επικίνδυνο. Ήταν τότε, που έστειλε ιερέα και αφαίρεσε τα λείψανα των αγίων μαρτύρων από το εγκαίνιο (φυτό) της αγίας Τράπεζας, τα οποία βρέθηκαν να ευωδιάζουν, ως να τοποθετήθηκαν  σήμερα.

Ευχαρίστησε τα μέλη της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, για τις προσπάθειες που κατέβαλαν, ώστε να συντηρηθεί ο ναός και να αποδοθεί στη θεία Λατρεία. Σημείωσε ότι το έργο της αποκατάστασης της εκκλησίας υλοποιήθηκε από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών  «Συνεταιρισμός για το Μέλλον (UNDP – PFF)», σε συνεργασία με την Τεχνική Επιτροπή. Το έργο χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του προγράμματος για λήψη έκτακτων μέτρων συντήρησης χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα έργα συντήρησης στον Άγιο Νικόλαο στο Συριανοχώρι περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, την απομάκρυνση μπαζών και βλάστησης από το κτίριο και την αυλή, την αποκατάσταση των ρωγμών στις αψίδες, καθώς και την επιδιόρθωση της οροφής, των τοίχων, του θόλου και του γείσου, που κινδύνευαν με κατάρρευση.

Επίσης, κατέστη δυνατή και η αποκατάσταση των αυθεντικών θυρόφυλλων της δυτικής εισόδου, ενώ επιδιορθώθηκαν η ξυλόγλυπτη Αγία Τράπεζα και το κιβώριό της, το κωδωνοστάσιο και ο γυναικωνίτης.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η παρουσία στην εκκλησία Τουρκοκυπρίων και ιδίως μικρών παιδιών από τη Γιαλιά της Πάφου, που ζουν σήμερα στο χωριό.

Στον προαύλιο χώρο του ναού η Εκκλησιαστική Επιτροπή προσέφερε αναμνηστικό ενθύμιο, εικόνα του αγίου Νικολάου και το ημερολόγιο της Μητρόπολης Μόρφου για το 2015, στο οποίο εξώφυλλο του οποίου απεικονίζεται ο ανακαινισμένος ναός του Αγίου Νικολάου, και προσφέρθηκε σε όλους κέρασμα.

Οι πρόσφυγες στη συνέχεια πήγαν  να δουν τα σπίτια και τα περιβόλια τους. Σταματήσαμε για λίγο και προσκυνήσαμε στο μεσαιωνικό ναό της Παναγίας του Μνασή, κοντά στο χωριό. Ο ναός, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής, είναι ετοιμόρροπος και άρχισε να καταρρέει. Το δάπεδο έχει ανασκαφεί από αρχαιοκάπηλους και θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα προστασίας του.

Επιστρέφοντας, ανάψαμε ένα κερί στον Άγιο Μάμα στη Μόρφου.

------------