Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Ἡ σημερινὴ σπουδαία εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, ποὺ περιέχει ἕνα παραβολικὸ λόγο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, λόγο μὲ προφητικὲς προρρήσεις τοῦ Δεσπότου γιὰ τὸ ἐπικείμενο τότε Πάθος Του,

μᾶς παρέχει πλούσια καὶ σαφὴ διδασκαλία Του γιὰ τὸ ὅτι ὁ Θεὸς ἀποστράφηκε γιὰ τὴ Χριστοκτονία τὸ ἀγαπημένο του Ἰουδαϊκὸ γένος, ἀντὶ τοῦ ὁποίου εἰσήγαγε στὴ βασιλεία Του τὸν νέο Ἰσραήλ: Δηλαδὴ τὸν χριστιανικὸ λαό, συγκείμενο ἀπὸ τὰ ποικίλα ἔθνη, καθὼς καὶ ὅσους ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους πίστευσαν στὸν Ἰησοῦ ὡς τὸν προσδοκώμενο Μεσσία. Τὸ χριστιανικὸ τοῦτο γένος ἀποτελεῖ πλέον τὸν περιούσιο λαό, «τὸ ἐκλεκτὸν γένος, τὸ βασίλειον ἱεράτευμα, τὸ ἔθνος τὸ ἅγιον, τὸν λαὸν εἰς περιποίησιν» (πρβλ. Α´ Πέτρ. 2, 9).

Ἐπειδὴ δὲ μέσα ἀπὸ τὴν παραβολικὴ αὐτὴ τοῦ Κυρίου διήγηση βλέπουμε νὰ ἀναφαίνονται τὰ θαυμάσια καὶ ὑπερλάμποντα ἔργα τῆς θείας μακροθυμίας, θὰ ἑστιάσουμε σήμερα τὸν λόγο μας σ᾽ αὐτὸ τὸ σημαντικὸ γιὰ τὴ σωτηρία μας καὶ ψυχωφελέστατο θέμα.

Ἡ μακροθυμία τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ τελειότητα τῆς Τριαδικῆς Θεότητας καὶ πηγάζει ἀπὸ αὐτὴ τὴ θεία οὐσία, ὅπως τὸ νερὸ ἀπὸ τὴν πηγή, καθὼς καὶ ἡ ἀγάπη, ἡ εὐσπλαγχνία, ἡ δικαιοσύνη, ἡ πρόνοια καὶ οἱ λοιπὲς τοῦ Θεοῦ τελειότητες. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἁμαρτάνει, στὴν οὐσία προσβάλλει τὸ Πρόσωπο τοῦ Δημιουργοῦ καὶ Σωτήρα του, ἕνα Πρόσωπο ἄπειρης ἀξίας καὶ μεγαλειότητας. Ἐὰν ἔλειπε ἡ θεία μακροθυμία, ἀμέσως θὰ ἐγειρόταν κατὰ τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἄμεση καὶ ἀναπόδραστη τιμωρία. Ἀλλά, μακροθυμώντας ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος «θέλει πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν», δὲν τιμωρεῖ τὸν ἁμαρτάνοντα παρευθύς, ἀλλὰ τοῦ παραχωρεῖ καιρό, περιμένοντας μὲ ἀγάπη τὴ μετάνοιά του.

Δυστυχῶς ὅμως ὁ ἄνθρωπος, παρερμηνεύοντας συνήθως τὴ θεία μακροθυμία, ἀπιστεῖ στὴν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ καὶ νομίζει ὅτι θὰ ἐκφύγει ἀπὸ τὴ θεία δικαιοσύνη. Ἀλίμονο στὸν ἄνθρωπο ὅμως, ἀδελφοί, ὁ ὁποῖος, γιὰ νὰ χρησιμοποιήσουμε τὰ ἀθάνατα λόγια τοῦ κήρυκα τῶν ἐθνῶν, ἀποστόλου Παύλου, «καταφρονεῖ τὴν ἀγαθότητα καὶ τὴ μακροθυμία καὶ ἀνοχὴ τοῦ Θεοῦ» (πρβλ. Ρωμ. 2, 4), καὶ παραμένει στὸ βοῦρκο τῶν παθῶν καὶ τῆς ἁμαρτωλῆς ζωῆς, τῆς ζωῆς μακριὰ ἀπὸ τὸν Χριστό. Διότι ἡ ἐκ Θεοῦ παίδευση εἶναι ἀναπόδραστη συνέπεια τῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὸ ἅγιο θέλημά Του.

Ἡ Ἁγία Γραφή, ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία εὐρύτερα, εἶναι πλήρεις παραδειγμάτων τῆς θείας μακροθυμίας καὶ τοῦ πλουσίου θεϊκοῦ ἐλέους στοὺς μετανοοῦντες παραβάτες τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ τῆς δίκαιας τοῦ Θεοῦ παίδευσης τῶν ἀμετανόητων ἁμαρτωλῶν. Ἐπισημότερο καὶ καθολικώτερο τούτων παράδειγμα εἶναι αὐτὸ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ γένους, τὸ ὁποῖο, ὅπως ἀναφέραμε, διαλαμβάνει ἡ σημερινὴ περικοπή. Ἀπιστίες  στὸν Εὐεργέτη Θεό, γογγυσμοὶ ἐναντίον Του, ἀποστασίες, εἰδωλολατρεῖες καὶ ἄλλες ἀναρίθμητες παρανομίες ὑπῆρξαν τὰ ἁμαρτήματα τῶν Ἑβραίων, τοὺς ὁποίους μὲ τόσο θαυμαστὸ τρόπο καὶ ἐμφανὴ ἐπέμβαση ἐξήγαγε ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο. Καὶ μακροθύμησε σ᾽ αὐτοὺς ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνες: Τοὺς ἔδωκε τὸν Νόμο Του στὴν ἔρημο, τέλεσε ἐξαίσια θαυμαστὰ σημεῖα, τοὺς λύτρωσε ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς τους, τοὺς ὁδήγησε στὴ Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας, τοὺς ἀπέστειλε κατὰ καιροὺς προφῆτες πολλούς, γιὰ νὰ τοὺς καθοδηγοῦν στὸ θέλημά Του. Καί, τέλος, ἡ ἀνέκφραστη μακροθυμία καὶ ἀγάπη Του διέλαμψε ἐπάνω ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινη κατάληψη, μὲ τὸ νὰ τοὺς ἀποστείλει καὶ αὐτὸν τοῦτον τὸν Υἱόν Του τὸν μονογενή εὐεργέτη, διδάσκαλο, θαυματουργό. Ἀλλὰ τὸ ἀγνωμονέστατο γένος τῶν Ἑβραίων, οἱ κατὰ τὴ θεόπνευστη δημηγορία τοῦ ἁγίου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου «σκληροτράχηλοι καὶ ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ καὶ τοῖς ὠσίν, οἱ ἀεὶ τῷ Πνεύματι τῷ Ἁγίῳ ἀντιπίπτοντες» (Πράξ. 7, 51), ἀντὶ νὰ μετανοήσουν ἀπὸ καρδίας καὶ νὰ πιστεύσουν σ᾽ Αὐτόν, ἔπεσαν στὸ φοβερὸ πτῶμα τῆς Χριστοκτονίας, σταυρώνοντας τὸν Κύριον τῆς δόξης καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσμου.

Ἁπλώνοντας λοιπὸν ὁ Δικαιοκρίτης Θεὸς τὴν κραταιὰ χεῖρα τῆς δικαιοσύνης Του, τοὺς ἀπογύμνωσε τῆς ἱερωσύνης, τοῦ ναοῦ, τῶν θυσιῶν, τῆς ἐξουσίας τῆς ἁγίας Πόλης τῶν Ἱεροσολύμων καὶ τῆς γῆς τῆς Ἐπαγγελίας, καθὼς καὶ ὅλων τῶν θείων Του χαρισμάτων. Καὶ ἐὰν πρόσφατα, μετὰ ἀπὸ 19 τόσους αἰῶνες, ἐπέτρεψε νὰ ἐπανέλθουν στὴν Παλαιστίνη, εἶναι γιατὶ ἑτοιμάζεται τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ ἔσχατα, ἡ ἐκ νέου ἐπιστροφὴ στὸν Χριστὸ πολλῶν Ἰουδαίων, ἡ φανέρωση τοῦ Ἀντιχρίστου καὶ τὸ τέλος τῆς Ἱστορίας μὲ τὴ Δευτέρα καὶ ἔνδοξη τοῦ Κυρίου Παρουσία.

Ἀλλά, θὰ εἰποῦν κάποιοι, ἐμεῖς βλέπουμε πολλούς, οἱ ὁποῖοι ἁμαρτάνουν ἄφοβα καὶ γιὰ πολλὰ χρόνια καί, περιφρονώντας τὴ θεία μακροθυμία, μένουν ἀδιόρθωτοι. Καί, ὅμως, αὐτοὶ δὲν ὑφίστανται καμμιὰ τιμωρία, ἀλλὰ πεθαίνουν εἰρηνικά. Ἀλίμονο σ᾽ αὐτούς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί! Διότι ἄλλος κόσμος, ὁ αἰώνιος, ἄλλη κρίση, ἡ δίκαιη καὶ φοβερὴ καὶ ἔσχατη, ἄλλη τιμωρία, ἡ ἀτελεύτητη τοὺς περιμένει. Καί, γιὰ νὰ θυμηθοῦμε τὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου, «σύμφωνα λοιπὸν μὲ τὴ σκληρότητά σου καὶ τὴν ἀμετανόητη καρδιά σου, ἑτοιμάζεις γιὰ τὸν ἑαυτό σου ὀργὴ κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς ὀργῆς καὶ τῆς ἀποκάλυψης τῆς δίκαιας κρίσης τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος θὰ ἀποδώσει στὸν καθένα κατὰ τὰ ἔργα του» (Ρωμ. 2, 5-6).

Καί, ἐδῶ, νὰ τονίσουμε πὼς ἡ πρόσκαιρη παίδευση τοῦ ἁμαρτωλοῦ εἶναι στὴν πραγματικότητα ἐπίσκεψη Θεοῦ, εἶναι ἔλεος Θεοῦ: «Ἐπισκέψομαι -λέγει ὁ Θεός- ἐν ῥάβδῳ τὰς ἀνομίας αὐτῶν καὶ ἐν μάστιξι τὰς ἀδικίας αὐτῶν, τὸ δὲ ἔλεός μου οὐ μὴ διασκεδάσω (δὲν θὰ τὸ ἀπομακρύνω) ἀπ᾽ αὐτῶν» (Ψαλμ. 88, 33-34).  Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι ἕνας στυγνὸς τιμωρός. Ὄχι! Ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη. Εἶναι ἡ ἀγάπη. Καὶ οἱ ἐπιτρεπόμενες ἀπὸ τὸν Θεὸ παιδαγωγικὲς τιμωρίες (ἀσθένειες, δοκιμασίες, θλίψεις), εἶναι ἡ ἄλλη ἔκφραση τῆς Πατρικῆς Του πρόνοιας, ποὺ ἀποσκοποῦν στὴ διόρθωσή μας, στὸ νὰ μᾶς φέρουν σὲ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας, σὲ μετάνοια. «Ὃν γὰρ ἀγαπᾶ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲν πάντα υἱόν, ὃν παραδέχεται» (Παροιμ. 3, 12). Παιδεύει, γιὰ νὰ ἰατρεύσει μαστιγώνει, γιὰ νὰ σώσει.

Δέσποτα Θεέ, εὐεργέτα τῶν ἁπάντων, ὁ Θεὸς πάσης παρακλήσεως, ἀπομακρυνθήκαμε μὲ τὶς ἁμαρτίες μας ἀπὸ Ἐσένα· μὴ μᾶς ἐγκαταλίπεις! Δίδε μας μετάνοια ὁλόψυχη καὶ γνήσια ἐπιστροφὴ πρὸς Ἐσένα. Δέξου μας, ὅπως τὸν ἄσωτο Υἱό, ὁ Πολυεύσπλαγχνος Πατέρας, καὶ ἀξίωσέ μας, γιὰ τοὺς ἄφατους οἰκτιρμούς Σου, τῆς αἰωνίου Σου βασιλείας, μὲ τὶς εὐχὲς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ πάντων Σου τῶν ἁγίων. Ἀμήν!