Μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα, βαθιά συγκίνηση και με αναπτέρωση της ελπίδας της ελεύθερη επιστροφής στην πατρώα γη, Μορφίτες και Ακανθιώτες πρόσφυγες και πλήθη πιστών από τις ελεύθερες περιοχές και τον κατεχόμενο Κορμακίτη μετέβηκαν στην κατεχόμενη Μόρφου όπου εόρτασαν τον άγιο μεγαλόμαρτυρα Μάμαντα, τον θαυματουργό και Μυροβλύτη στον περίλαμπρο ναό του.

Η ατμόσφαιρα στην αιμάσσουσα για 41 χρόνια κατεχόμενη  Μόρφου το δειλινό της 1^ης του Σεπτέμβρη είχε κάτι από την ευωδία του Μάρτυρος προστάτη της και διαλαλούσε τη χριστιανική μαρτυρία του που τον έκαμε αθάνατο στη βασιλεία του Θεού. Για αυτό και τα πλήθη στη Μόρφου! Για να Τον ευχαριστήσουν, να Τον παρακαλέσουν να δεηθεί στον Χρυσοσώτηρο της Ακανθούς, να λάβουν αγιασμένο έλαιο από τον τάφο του ως ευλογία για τις ανάγκες τους!

Το πρωί της 1^ης Σεπτεμβρίου μετέβη στον ναό ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος, ο οποίος τέλεσε αγιασμό και ράντισε την αγία Τράπεζα και όλο τον ναό. Στην αγία Τράπεζα τοποθετήθηκαν για πρώτη φορά από το 1974 τα δύο παλαιά ευαγγέλια του ναού, τα οποία κατακρατούνται στο μητροπολιτικό μέγαρο που οι λεγόμενες «Αρχές» έχουν μετατρέψει σε μουσείο. Παραχωρήθηκε επίσης και το αργυρεπίχρυσο άγιο Ποτήριο του ναού που φυλάσσεται μαζί με άλλα ιερά σκεύη σε προθήκη μέσα στο Ιερό Βήμα.

Σημειώνουμε ότι φέτος κλείνουν δέκα χρόνια από πρώτη θεία Λειτουργία το 2004 στον σκλαβωμένο Άγιο Μάμαντα, ενώ για πρώτη φορά συμμετείχαν στις ακολουθίες άλλοι αρχιερείς της Εκκλησίας της Κύπρου, στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος. Στις ακολουθίες παρέστησαν μεταξύ άλλων  επισήμων οι Δήμαρχοι Μόρφου κ. Χαράλαμπος Πίττας και Ακανθούς κ. Σάββας Σαββίδης και μέλη των Δημοτικών Συμβουλίων, εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Μαρωνιτών κ. Ιωσήφ Σουέηφ, εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών και της πρεσβείας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, καθώς και εκπρόσωποι κοινοβουλευτικών κομμάτων.

Στον λαμπρό πανηγυρικό εσπερινό που άρχισε στις 6:30 μ.μ. χοροστάτησε ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος, συγχοροστατούντος του Πανιερωτάτου Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεοφύτου.

Μετά το πέρας του εσπερινού, πραγματοποιήθηκε λιτάνευση των εικόνων του πολιούχου Αγίου της Μόρφου Μάμαντος, του Χρυσοσώτηρος της Ακανθούς, των αγίων Θεοδότου και Ρουφίνας, γονέων του αγίου Μάμαντος και του αγίου Μακρύδιακου του Νέου, ο οποίος υπηρέτησε στον ναό του Αγίου Μάμαντος στα μέσα του 18^ου αιώνα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά από το 1974 λιτανεύεται  η εικόνα του αγίου Μάμαντος του 17^ου αιώνα, έργο του γνωστού από αλλού Παύλου Ιερογράφου από τη Λευκωσία. Η εικόνα που φυλάσσεται σε ξεχωριστό προσκυνητάρι μέσα στο Ιερό Βήμα, ήταν αυτή που λιτανευόταν στη γιορτή του Αγίου πριν από την τουρκική εισβολή.

Επίσης κατά τη διάρκεια του εσπερινού, ο Μητροπολίτης Μόρφου προχείρισε σε πνευματικό τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη της καθ’ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως π. Ιάκωβο Καλογήρου.

Ανήμερα της εορτής του Αγίου Μάμαντος, τελέστηκε τρισαρχιερατικό συλλείτουργο, του οποίου προεξήρχε ο Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος και συλλειτούργησαν  ο Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος κι ο Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος. Στη θεία Λειτουργία συμμετείχε και συμπροσευχήθηκε πλήθος πιστών που κατέκλυσε τον ναό και την αυλή της μονής.

Ο Μητροπολίτης Μόρφου στον κηρυγματικό του λόγο ανέφερε μεταξύ άλλων ότι ενώ ο ίδιος και όλοι οι πρόσφυγες της Μόρφου προσφυγοποιήθηκαν και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, εντούτοις ο άγιος Μάμας παρέμεινε στη Μόρφου κάτω από συνθήκες προσωρινού θανάτου, τον οποίο γεύεται και ο ίδιος όποτε μεταβαίνει στην κατεχόμενη Ιερά Μονή του Αγίου Μάμαντος  της κατεχόμενης μητρόπολης τους. Ανέφερε επίσης ότι ο σταυρός είναι πάντα το σημείο αναφοράς για τον κάθε χριστιανό γιατί οδηγεί προς την Ανάσταση, αφού ακόμα και ο ίδιος ο Θεός σταυρώθηκε για να μας δείξει τον δρόμο της Ανάστασης. «Θα  αγωνιζόμαστε», συνέχισε ο Μητροπολίτης, «μέχρι εκείνη την ευλογημένη ώρα που θα επιστρέψουμε στις εστίες μας, γιατί οι σταυρωμένοι προσδοκούν ανάσταση νεκρών, κι όποιος προσδοκά ανάσταση νεκρών πιστεύει και στην ανάσταση της Κύπρου μας και την περιμένει για να ωφεληθούμε όλοι».

Με ιδιαίτερη αίσθηση ο Πανιερώτατος τόνισε στο κήρυγμα του ότι «πουθενά αλλού δεν αισθάνεται τόσο ελεύθερος στην ψυχή και στο σώμα, όσο εδώ στην καθέδρα του, στην κατεχόμενη μητρόπολη του στη Μόρφου». Ακολούθως ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Λεμεσού και τον Επίσκοπο Καρπασίας λέγοντας ότι με τη χάρη του Θεού οι δύο κατεχόμενες κοινότητες της Μόρφου και της Ακανθού έχουν πια αδελφοποιηθεί και συνδέονται πνευματικά λόγω της προσωρινής παρουσία της θαυματουργής εικόνας του Χρυσοσώτηρος της Ακανθού στον κατεχόμενο ναό του Αγίου Μάμαντος.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον Μεγαλομάρτυρα Μάμαντα ως άγιο θαυματουργό, μυροβλύτη και προστάτη των Ακριτών, ο οποίος έμελλε στους δίσεκτους χρόνους, στα τέλη του 20ού αιώνα να ξαναγίνει ο Ακρίτας της Μόρφου, με τον ξεριζωμό των Κυπρίων. Έπειτα έκανε λόγο για την προοπτική, την οποία έχει η Εκκλησία της Κύπρου και ο κόσμος όλος μέσα από την παρουσία του Χριστού και της «σταυρωμένης» θείας Λειτουργίας, σε μια εποχή που πολλοί μαρτυρούν την ορθόδοξη πίστη σε γειτονικές χώρες, όπως η Συρία και ο Λίβανος. Τέλος χαρακτήρισε τον λαό της Κύπρου όντως περιούσιο, γιατί σε συνθήκες σταυρού μετερχόμαστε της Αναστάσεως.    

Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κηρύττοντας τον θείο λόγο αναφέρθηκε στο φως της Αναστάσεως στη ζωή μας, στη σημασία της εικόνας στην Ορθόδοξη λατρεία και στον Άγιο Μάμα ως πρότυπο στον βίο των πιστών: «Στο πρώτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης γίνεται λόγος για τη δημιουργία του κόσμου∙ ότι δηλαδή ο Θεός έπλασε κατ’ αρχάς το φως και είπε ο Θεός “γεννηθήτω φως και εγένετο φως και εγένετο εσπέρας και εγένετο πρωί”. Οι Άγιοι της Εκκλησίας αρχίζουν την ημέρα όχι από το πρωί αλλά από την εσπέρα της προηγούμενης ημέρας και διέρχεται η νύχτα, η οποία μας ετοιμάζει στην υποδοχή του ιδίου του Χριστού και μας διδάσκει τα παρόντα πράγματα και μας ξεκουράζει για να ξυπνήσουμε την επόμενη ημέρα δοξολογώντας των Θεό με τη θεία λειτουργία. Η Εκκλησία μάς περιθάλπει και γαλουχεί με το φως της Αναστάσεως και με την ελπίδα της ερχόμενης βασιλείας του Θεού.

Η Εκκλησία πορεύεται μέσα στους αιώνες χωρίς να υπολογίζει τα ανθρώπινα δεδομένα αλλά έχει ως ελπίδα της τον Δεσπότη Χριστό τον Χρυσοσώτηρο, τον Σωτήρα του Κόσμου, Αυτόν ο οποίος για μας έγινε άνθρωπος. Μεγάλη εντύπωση προξένησε το γεγονός οι άνθρωποι που παρευρέθηκαν στο ναό φωτογράφιζαν την εικόνα αυτή, άνθρωποι απλοί του λαού που μπορεί να μην έχουν γνώση της ιστορικής, αρχαιολογικής και ζωγραφικής αξίας της εικόνας αυτής, όμως γνωρίζουν ότι Αυτός ο εικονιζόμενος είναι ο Σωτήρας του Κόσμου. Η Αγία μας Εκκλησία μάς παραδίδει τις άγιες εικόνες για να τις προσκυνούμε, να τις ασπαζόμαστε, να αντικρίζουμε τον Χριστό μας. Εάν δεν Τον βλέπουμε πώς θα Τον  αγαπήσουμε, πώς θα Τον ξέρουμε; Πώς δυνάμεθα να αγαπήσουμε ένα πρόσωπο το οποίο δεν είδαμε ποτέ, το οποίο δεν μπορούμε να ψηλαφίσουμε; Είναι γι αυτό που ο Λόγος σαρξ εγένετο. Αυτός ο Χρυσοσώτηρος γεννά τέκνα της Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι μητέρα πολλών τέκνων του φωτός και όχι του σκότους. Η Αγία Γραφή δεν λέει ότι ο Θεός εποίησε σκότος. Το σκότος δεν είναι τίποτα άλλο παρά μόνον η απουσία του φωτός. Ο Θεός ήρθε για να σώσει τον κόσμο.

Ο άγιος Μάμας μάς δίδαξε πώς να αντιμετωπίζουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι θέλουν να μας βλάψουν, να μας δυσκολέψουν. Όταν αυτόν πήγαν να τον συλλάβουν γιατί ήταν Χριστιανός, ο ίδιος τους υποδέχτηκε φιλοξενώντας τους και τρέφοντάς τους με τα φτωχικά του εδέσματα, τα οποία παρήγαγε από τα ζώα του Θεού που διέθετε και να μας δείξει πάνω από όλα ότι μόνον η αγάπη νικά τον “κόσμο” και μόνον η αγάπη μπορεί να μας χαρακτηρίζει ως τέκνα φωτός, ως τέκνα θεού. Επομένως είναι υποχρέωσή μας ως Χριστιανοί να βαδίσουμε τον ίδιο δρόμο, το δρόμο της αγάπης».          

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος στο δικό του κήρυγμα ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Μόρφου και τόνισε τη σημασία της σωτηρίας του ανθρώπου και της ένωσης του με τον Σωτήρα Χριστό.   Ο άνθρωπος, σημείωσε, υποφέρει λόγω των παθών του, όπως ο εγωισμός, ο φθόνος, η κακία, η αντιπάθεια, η μνησικακία. Η γιατρειά των παθών μπορεί να επιτευχθεί όταν ο άνθρωπος ενωθεί με το Άγιο Πνεύμα, δια της μετάνοιας, της εξομολογήσεως και της προσευχής.

Στο τέλος της θείας Λειτουργίας λιτανεύτηκε η εικόνα του Χρυσοσώτηρος Ακανθούς πέριξ του ναού και κατά την παράδοση της Κύπρου, οι πιστοί πέρασαν κάτω από την εικόνα για λάβουν τη χάρη Του.