Με τη χάρη του Θεού, έχουν αρχίσει στις 21.10.2013 από το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου οι από πολλού αναμενόμενες συστηματικές ανασκαφές στον χώρο των καταλοίπων της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Αγίου Αρτέμονος. Το σπουδαιότατο αυτό για την Κύπρο πρώιμο χριστιανικό μνημείο βρίσκεται στην τοποθεσία   Χαλόπετρα, σε σημείο μεταξύ των χωριών Ακακίου, Δένειας και της κατεχόμενης σήμερα Αυλώνας.

Οι πρώτες ανασκαφές στον χώρο είχαν διενεργεθεί τα έτη 1937-1938, οπότε αποκαλύφθηκε ψηφιδωτό δάπεδο παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που χρονολογήθηκε περί το τέλος του 4ου/αρχές 5ου αιώνα. Τα κατάλοιπα αυτά παρέμειναν δυστυχώς έκτοτε απροστάτευτα, και υπέστησαν εκτεταμένη καταστροφή. Η εν λόγω βασιλική παρέμεινε μέχρι το 2002 αταύτιστη, οπόταν, κατόπιν ποικίλων ιστορικοφιλολογικών και αγιολογικών τεκμηρίων, σύμφωνα και με σχετική επιστημονική ανακοίνωση των Χαρίτωνος μοναχού (σημ. Αρχιμ. Φωτίου Ιωακείμ) και Χριστόδουλου Χατζηχριστοδούλου στη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία Αθηνών το 2002, ταυτίστηκε με αρκετή βεβαιότητα με την περίφημη, γνωστή από τον αρχαίο Βίο του ιερομάρτυρος Αρτέμονος φερώνυμη βασιλική του, ένα μεγάλο πανορθόδοξο προσκύνημα της βυζαντινής για την Κύπρο περιόδου.

Αναμένονται ασφαλώς τα τελικά πορίσματα της ανασκαφής αυτής, που θα διαλευκάνουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα.

Περισσότερα στοιχεία βλ. στο άρθρο του αρχιμ. Φωτίου Ιωακείμ: