Αποστολικοί Χρόνοι, Ίδρυση Επισκοπής των Σόλων,

Άγιος Αυξίβιος Α΄ Επίσκοπος Σόλων,

Άγιος Αυξίβιος Β΄ Επίσκοπος Σόλων

Οι απόστολοι Παύλος, Βαρνάβας και Μάρκος

Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, στην κώμη της Μόρφου ετιμάτο κατά τους προχριστιανικούς χρόνους η Αφροδίτη ως θεά Μορφώ. Λατρεία ανάλογη με κείνη που συναντούμε στην Λακωνία και στο Άργος της Πελοποννήσου. Προφανώς, τα αρχαιοελληνικά φύλα που εγκαταστάθηκαν στον κάμπο της Μόρφου, μετέφεραν και την εφέστια θεά τους, της οποίας η προσωνυμία έγινε όνομα του τόπου.

Στο 13ο κεφάλαιο των Πράξεων των Αποστόλων ο Απόστολος Λουκάς περιγράφει την Α΄ Αποστολική Περίοδο των Παύλου, Βαρνάβα και Μάρκου λέγοντας ότι αυτοί «Σταλμένοι από το Άγιο Πνεύμα κατέβηκαν στη Σελεύκεια κι από εκεί απέπλευσαν για την Kύπρο. Kι όταν έφτασαν στη Σαλαμίνα της Kύπρου, κήρυτταν τον Λόγο του Θεού στις συναγωγές των Ιουδαίων. Mαζί τους είχαν και τον Ιωάννη (Μάρκο), που τους υπηρετούσε. Κατόπιν, διέσχισαν το νησί μέχρι την Πάφο...».

Σε άλλα κείμενα που χαρακτηρίζονται ως απόκρυφα διαβάζουμε ότι οι Απόστολοι φτάνοντας στη Λαμπ αδού που κατά μία εκδοχή βρισκόταν στην περιοχή της Σολέας και κατά άλλην στην Ταμασσό, συναντήθηκαν με τον ιερέα των ειδώλων Ιεροκλή και ζήτησαν από αυτόν να τους δώσει τον γιο του Ηρακλείδη να τους βοηθήσει να διέλθουν τα βουνά του «Του Χιονώδες όρους», του Τροόδους, με προορισμό την Πάφο. Όντως, ο Ηρακλείδης έγινε οδηγός των Αποστόλων στα δύσβατα βουνά του Τροόδους και οι Απόστολοι με τη σειρά τους τον οδήγησαν στο φως της αληθείας του Χριστού.

Τοπικές παραδόσεις της Σολέας και Μαραθασάς περιγράφουν ότι οι Απόστολοι πέρασαν από τη Σολέα, όπου υπάρχει γέφυρα μέχρι σήμερα που ονομάζεται «Γιοφύρι του Αγίου Ηρακλειδίου» με προσκυνητάρι επί του Κλάριου ποταμού και διερχόμενοι τα βουνά έφτασαν στη Μαραθάσα, στη σημερινή κοινότητα του Καλοπαναγιώτη. Εκεί υπάρχει μέχρι σήμερα ο τόπος που οι Απόστολοι βάφτισαν τον Ηρακλείδη μετονομάζοντάς τον σε Ηρακλείδιο.

Επίσης, το αρχαίο τμήμα του καθολικού της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστή είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ηρακλείδιο και διασώζονται τοιχογραφίες του 12ου και 13ου αιώνος.

Όλα αυτά τα μνημεία, οι παραδόσεις και οι γραπτές μαρτυρίες αποδεικνύουν το πέρασμα των αγίων Αποστόλων Παύλου, Βαρνάβα και Μάρκου από τη θεόσωστη επαρχία της Μόρφου, που τότε ονομαζόταν Βασίλειο των Σόλων.

Με αυτόν τον τρόπο οι Απόστολοι θεμελιώνουν στο πρόσωπο του Αγίου Ηρακλειδίου την απαρχή του χριστιανισμού στην περιοχή μας.

Ύστερα, με το πέρασμα των Αγίων Αποστόλων Βαρνάβα και Μάρκου, η θεά Αφροδίτη-Μορφώ μεταμορφώ νεται σε Θεομόρφου. Κατά τη Β αποστολική περιοδεία, το 49 μ.Χ., οι Απόστολοι Βαρνάβας και Μάρκος αποβιβάζονται στο γειτονικό προς τη Μόρφου ακρωτήριο της Κορμίας ακτής, του κατοπινού Κορμακίτη. Εκεί, οι απόστολοι, συναντούν και βαπτίζουν τους ιερείς της Αφροδίτης, Αρίστωνα και Τίμωνα. Στη συνέχεια η Λαμπαδίς της Σολέας, γενέτειρα του Αποστόλου Τίμωνα, τους φιλοξενεί.

Στην περιοχή της Έσω Γαλάτας διασώζονται τα ερείπια εξωκλησίου επ' ονόματι του Αποστόλου Τυχικού. Στις μέρες μας, οι ευσεβέστατοι κάτοικοι Γαλάτας ανήγειραν δίπλα από τα ερείπια ναό ξυλόστεγο εύμορφον και κατανυχτικότατον επ' ονόματι του ηγαπημένου αποστόλου τους Τυχικού. Φυλάσσεται δε στο χωριό τους, στο ναό της Παναγίας της Οδηγήτριας, παλαιά εικόνα του Αποστόλου Τυχικού, και σώζεται τοιχογραφία του στον κατάγραφο ναό του Οσίου Σωζομένου. Σύμφωνα με τον βίο του Αγίου Αυξιβίου Επισκόπου Σόλων, ο Απόστολος Τυχικός απεστάλη από τον Απόστολο Παύλο στην Νεάπολη (Λεμεσό) για να θεμελιώσει την αλήθεια του Χριστού στην αρτιγέννητη επισκοπή της. Εκεί στο ύψωμα της Αγίας Φύλας σώζονται τα ερείπια βυζαντινού ναού. Η τιμή του αποστόλου Τυχικού στη Γαλάτα, όπως και στα Μέσανα της Πάφου, κατά την άποψή μας, αποτελεί ακόμη μια μαρτυρία της αποστολικής διαδρομής και παρουσίας των αποστολικών ανδρών, Παύλου, Βαρνάβα, Τυχικού, Τίμωνα και Ηρακλειδίου στην ευλογημένη περιοχή μας.

Μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Αποστόλου Βαρνάβα στη Σαλαμίνα (11 Ιουνίου, πιθανότατα 57-60 μ.Χ.), ο Ευαγγελιστής Μάρκος έχοντας ως συνοδούς τον Ρόδωνα και Τίμωνα φτάνει κυνηγημένος από τους Εβραίους στον Λιμνίτη, λιμάνι του βασιλείου των Σόλων. Εκεί γίνεται η ιστορική συνάντηση, βάπτιση και χειροτονία του πρώτου ιεράρχη των Σόλων, Αγίου Αυξιβίου. Όπως διαβάζουμε στον Βίο του Αγίου Αυξιβίου «όταν έφτασαν στην κώμη του Λιμνίτη, συνάντησαν τον μακάριο Αυξίβιο (...). Ο Απόστολος, βλέποντας ότι είχε πόθο για τον Χριστό και ότι ήταν άνδρας πιστός και λόγιος, τον κατήχησε επαρκώς, τον δίδαξε το λόγο της αληθείας του Θεού, κατέβηκε στην πηγή και τον εβάπτισε εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Όταν τον βάπτισε, επέθεσε τα χέρια του επάνω του και του έδωσε το Πνεύμα το Άγιον. Έπειτα τον χειροτόνησε επίσκοπο, τον δίδαξε πως πρέπει να κηρύττει το ευαγγέλιο του Χριστού και τον έστειλε στην πόλη των Σολίων.»

Ο Άγιος Αυξίβιος Α΄ Επίσκοπος Σόλων

Όμως, η αποστολική ρίζα της Εκκλησίας των Σόλων φτάνει κατά κάποιο τρόπο και μέχρι τον απόστολο των εθνών. Ο Απόστολος Μάρκος, μετά την αναχώρησή του από την Κύπρο συναντά τον Παύλο και τον ενημερώνει για τα της Κύπρου. Διαβάζουμε σχετικά στον Βίο του Αγίου Αυξιβίου: «Όταν ο Παύλος πληροφορήθηκε ότι ο Βαρνάβας κοιμήθηκε και όταν συνειδητοποίησε ότι δεν υπάρχει κανένας απόστολος στην Κύπρο, για να διδάσκει και να ευαγγελίζεται τον Χριστό, έστειλε τον Επαφρά, τον Τυχικό και κάποιους άλλους στην Κύπρο, στον Αρχιεπίσκοπο του νησιού, τον Ηρακλείδη, στον οποίο έγραψε να χειροτονήσει τον Επαφρά επίσκοπο στην Πάφο, τον Τυχικό στη Νεάπολη και τον καθένα από τους άλλους σε διάφορες πόλεις. «Πήγαινε και στην πόλη των Σολίων και αναζήτησε εκεί έναν Ρωμαίο άνδρα, που ονομάζεται Αυξίβιος. Αυτόν να καταστήσεις επίσκοπο των Σόλων». Λίγο αργότερα, εφαρμόζοντας τις ιεραποστολικές οδηγίες του Παύλου, ο Ταμασού Ηρακλείδιος ενθαρρύνει τον Άγιο Αυξίβιο να εισέλθει στους ειδωλολατρικούς Σόλους όπου στο εξής, για τα επόμενα πενήντα χρόνια, ο Αυξίβιος θα αυξάνει τον λόγο των Αγίων Αποστόλων και θα θεμελιώνει την αποστολική επισκοπή των Σόλων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πληροφορία που μας δίνει ο Βίος του Αγίου Αυξιβίου που παρέφρασε ο Άγιος Μακάριος Νοταράς, σχετικά με το έτος κοιμήσεως του Αγίου Αυξιβίου, ο οποίος αναφέρει: «Σωθέντος εν έτει 115 μ. Χ.»

Ο Άγιος Αυξίβιος Β΄ Επίσκοπος Σόλων

Τον Άγιο Αυξίβιο διαδέχεται στον επισκοπικό θρόνο ο Άγιος Αυξίβιος Β΄ . Όπως, διαβάζουμε στον βίο του Αγίου Αυξιβίου Α΄, μια μέρα καθώς κήρυττε, ήρθε κάποιος από την περιοχή του Σολοποταμίου, με το όνομα Αυξίβιος κι έπεσε στα πόδια του παρακαλώντας τον να τον βαπτίσει. Τότε, ο Άγιος Αυξίβιος, αφού τον κατήχησε, τον βάπτισε στο όνομα της ομοουσίου Τριάδος. Ο δε νεοβαπτισθείς Αυξίβιος από το Σολοποτάμιο, έμεινε μαζί με τον Επίσκοπο του, μιμούμενος τον διδάσκαλό του σε όλα.

Μια μέρα ο Αυξίβιος, ο μαθητής του Αγίου Αυξιβίου, βγήκε έξω από την πόλη κατευθυνόμενος προς τον τόπο τον καλούμενο «του Ταρίχου», για να συνομιλήσει με κόσμο. Κάποια στιγμή σταμάτησε για λίγο να ξεκουραστεί στη σκιά ενός δέντρου. Καθώς κοιμόταν, πλήθος μυρμήγκια σχημάτισαν κύκλο πάνω στην κεφαλή του σαν να τον στεφάνωναν. Όταν ο Άγιος Αυξίβιος πέρασε από την περιοχή και είδε τον μαθητή του να τον στεφανώνουν τα μυρμήγκια, αντιλήφθηκε, κατόπιν θείας φωτίσεως, ότι το στεφάνι αυτό προμήνυε την αξία της ιεροσύνης του, αφού τα μυρμήγκια συμβολίζουν τη διέγερση του οκνηρού νου προς την επιθυμία αγαθών έργων. Δηλαδή, ο μαθητής του επρόκειτο να καθίσει στον θρόνο του καλού δασκάλου και ποιμένα.

Έτσι, μετά από 50 χρόνια αρχιερατείας ο Άγιος Αυξίβιος προαισθανόμενος την κοίμηση του, κάλεσε όλους τους πατέρες κι αφού τους ζήτησε να μείνουν σταθεροί στην πίστη και στις διδασκαλίες που τους παρέδωσε, κάλεσε κοντά του τον μαθητή του Αυξίβιο κι αφού τον ασπάστηκε του είπε: Ο Θεός σε διάλεξε για ιερέα κι εσύ θα είσαι ο ποιμένας της ποίμνης του Χριστού, ορίζοντας τον με αυτόν τον τρόπο διάδοχο του στην Επισκοπή των Σόλων.